|
Czytelnia
Ks. Krzysztof Grobelny
60 LAT
KATOLICKIEGO KOŚCIOŁA pw. NAJŚWIĘTSZEGO ZBAWICIELA
Wszyscy w Pleszewie wiedzą, że kościół Najświętszego Zbawiciela nie od
początku był katolicki. Jego historia sięga 1774 roku, kiedy to zbór
ewangelicko – luterski postawił na przedmieściach Malinia kościół
drewniany. Obecny kościół został zbudowany na tym samym miejscu w latach
1844 – 48. Działania ostatniej wojny przyczyniły się do opuszczenia
ludności niemieckiej, w większości swojej wyznania ewangelickiego z
terenu miasta Pleszewa i okolic.
Kościół został bez gospodarza. W roku 1945 ówczesny proboszcz parafii
Ścięcia Św. Jana Chrzciciela w Pleszewie ks. prałat Kazimierz
Niesiołowski występuje do władz cywilnych o przejęcie kościoła,
cmentarza i pastorówki (domu pastora) w zarząd Kościoła
Rzymskokatolickiego. Dnia 17 marca 1945 roku Rada Narodowa Miasta
Pleszewa uchwala czynić starania u właściwych władz o przyznanie
kościoła po ewangelickiego dla celów parafii katolickiej. Tymczasowy
Zarząd Państwowy w Poznaniu oddaje kościół w tymczasowe zarządzanie
parafii katolickiej 13 sierpnia 1945 roku. Ta decyzja była podstawą do
poświęcenia kościoła, którego dokonał ks. proboszcz Niesiołowski w dniu
9 września 1945 roku na mocy upoważnienia władzy duchownej z Gniezna.
Dwa dni później ks. prałat pisał do Kurii w Gnieźnie: „(...) dokonałem
poświęcenia byłego zboru ewangelickiego przy udziale władz i licznie
zebranych wiernych (...)”. Uroczystość miała przebieg piękny i doniosły.
Żródło: ewangelicy.pleszew.pl
Czasy powojenne dla tegoż kościoła nie były łatwe. Świadczy o tym liczna
korespondencja ukazująca starania ówczesnego duszpasterza. Owocem tych
zabiegów było przekazanie przez Okręgowy Urząd Likwidacyjny w Poznaniu
na podstawie decyzji Głównego Urzędu Likwidacyjnego w Łodzi z dnia 18
kwietnia 1946 roku, kościoła jednak bez cmentarza i pastorówki.
Późniejsze starania o powyższe nieruchomości nie dały żadnych
rezultatów1. Nie zgodziło się na to Ministerstwo Administracji
Publicznej. Budynek kościoła wymagał oczywiście remontu i przystosowania
wystroju do wymogów liturgicznych kościoła katolickiego. W roku 1945 w
kościele zostały usunięte balkony na drugim piętrze. Belki i deski
zostały rozsprzedane miejscowej ludności.
Pozyskany kościół zaczyna funkcjonować jako kościół filialny parafii
Ścięcia św. Jana Chrzciciela. Pleszewianie pamiętają, jak w tym kościele
odbywały się nabożeństwa pasyjne (Gorzkie Żale), Msze św. dla dzieci i
młodzieży. Przez jakiś czas kościół ten pełnił funkcję kościoła
garnizonowego, gdy w Pleszewie było wojsko i mogło chodzić do kościoła.
Wspominał o tym za swego życia ks. prałat Czesław Wojciechowski. Z
biegiem lat w pobliżu kościoła zaczyna przybywać ludzi. Powstają
najpierw bloki przy obecnej ulicy Bolesława Krzywoustego, są plany
budowy obecnego osiedla przy ul. Mieszka I. Powstaje potrzeba
duszpasterska zorganizowania
w tym miejscu odrębnej parafii, co nie jest wcale łatwe w dobie rządów
komunistycznych w Polsce i jawnej walki z kościołem katolickim. Nie
wszyscy zdają sobie sprawę, że kościół katolicki nie miał wtedy w naszej
ojczyźnie osobowości prawnej. Władza ówczesna nie zgadza się na
powstanie nowego Kościoła lokalnego (parafii). W swych licznych odmowach
uparcie i konsekwentnie wyszukuje ona różne przyczyny uniemożliwiające
wydanie zgody.
Z dniem 15 listopada 1966 roku rektorem kościoła Najświętszego
Zbawiciela zostaje mianowany ks. Edward Skowroński. Został on posłany
przez ks. kard. Prymasa Stefana Wyszyńskiego w celu zorganizowania
parafii. Kronika Parafialna odnotowuje zapis modlitwy ks. Edwarda w
czasie pierwszej Mszy św. jaką odprawił w czwartek, 15 listopada 1966
roku: „Boże dopomóż, bym tę posługę wypełnił jak najlepiej, bym umiał
znosić trudy, które od pierwszego dnia przybycia do Pleszewa okazały się
niemałe”. W pierwszym swoim niedzielnym kazaniu wygłoszonym w niedzielę,
18 listopada tego roku prosi parafian o współpracę wiernych. Nie zawiódł
się. Kronika dokumentuje wspaniałe zaangażowanie wielu parafian przy
zorganizowaniu biura parafialnego w bocznej zakrystii, ogrzaniu
kościoła.
Nadszedł rok 1967. Trzeba odnotować dzień 22 lutego, kiedy w kościele
został poświęcony nowy obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i
zaprowadzona została Nowenna. Dnia 18 czerwca tego roku poświęcono
chrzcielnicę. Na procesję Bożego Ciała Prezydium Powiatowej Rady
Narodowej w Pleszewie nie wydało zezwolenia. Procesja odbyła się wokół
kościoła. Nadszedł dzień 14 lipca 1967 roku, dzień w którym dokonano
tradycji mienia kościelnego. Od tego momentu ks. Edward Skowroński pełni
funkcję rektora kościoła Najświętszego Zbawiciela w Pleszewie. Mógłby
już być proboszczem, ale władza świecka nie zgadza się na to.
Na możliwość powołania parafii trzeba czekać jeszcze ponad dziesięć lat,
gdy papieżem zostaje wybrany Polak, kardynał Karol Wojtyła z Krakowa.
Parafia nie ma miejsca, gdzie można spełniać ważną funkcję
katechizowania dzieci i młodzieży. Latem 1967 roku przy życzliwej pomocy
miejscowych stolarzy zbudowane zostały salki na miejscu balkonów II
piętra. We wrześniu można już było katechizować. Początki, jak zwykle,
są trudne. Nowy proboszcz nie ma miejsca zamieszkania, plebanii. Jak już
wspomnieliśmy, władze nie przekazały kościołowi pastorówki, która
przecież stanowi nieodłączną część mienia kościelnego. Zachowana
korespondencja jest świadectwem ponawiania prób pozyskania pastorówki z
marnym skutkiem. Zamieszkiwanie na wikariacie przy pl. Kościelnym 6 wraz
z wikariuszem było na nową sytuację tworzenia parafii nie do przyjęcia.
Trzeba było szukać innego rozwiązania. Mieszkanie dla księży i pani
gospodyni urządzono w wieży kościoła. Można sobie wyobrazić ile to
kosztowało mozolnej pracy. Należy nadmienić, że fakt zamieszkiwania
kapłana na wieży kościoła wobec niemożności zorganizowania plebanii w
czasie komunistycznego totalitaryzmu odnotowało w swojej audycji Radio
Wolna Europa. W roku 1968 trzeba odnotować w historii kościoła zakup ław
z kościoła ewangelickiego w Nowej Rudzie. Stare, ponad stuletnie ławy
już się nie nadawały do użytku i zostały zamienione na ławy w dobrym
stanie. W tym roku też zostały wykute w bocznych ścianach cztery wnęki
w celu zainstalowania w nich konfesjonałów. Kościół jest mały i szkoda
każdego centymetra kwadratowego powierzchni, stąd ten udany pomysł. Rok
1969 zaowocował w parafii remontem organów. Przeniesiono miech organowy
na wyższą kondygnację w wieży kościelnej. W roku 1971 w przygotowane
wnęki wstawiono nowe, dębowe, zabudowane konfesjonały, które nadal
świetnie spełniają swoją rolę, bo można w nich spowiadać nawet w czasie
nabożeństw. Jest to ostatnia inwestycja ks. Radcy i wicedziekana
Dekanatu Pleszewskiego Edwarda Skowrońskiego, ponieważ 31 marca tego
roku umiera. Pozostaje w pamięci parafian jako gorliwy, zdolny do
znoszenia wielu niewygód, dobry organizator, czym zyskuje sobie szacunek
i uznanie.
Foto: Jerzy Brodnicki
Dnia 30 czerwca 1971 roku parafia wita nowego duszpasterza. Został nim
ks. Eugeniusz Nowak. Nowy ks. Rektor kupuje dom przy ul. Al. Wojska
Polskiego 2, który aktem notarialnym z dnia 18 czerwca 1974 roku zostaje
przepisany na siostrzeńca ks. Nowaka, gdyż rzeczywistość komunistyczna
uniemożliwiała nabycie domu przez parafię, czy przez księdza. Do
wyremontowanego domu ksiądz Rektor wprowadził się 15 grudnia 1975 roku.
W 1976 roku należy zauważyć dwa wydarzenia: Pierwsze to rekolekcje
młodzieżowe, które wygłosił jezuita O. Zdzisław Pałubicki, znany dzisiaj
ze swojej ponad czterdziestoletniej pracy misjonarskiej w Polsce i za
granicą. Wykorzystując środki medialne w swoim nauczaniu jak: mocne
nagłośnienie, projektor filmowy, wywarł bardzo duże wrażenie na młodych
uczestnikach rekolekcji. Drugim wydarzeniem jest poświęcenie odnowionego
prezbiterium według projektu ks. Bolesława Dzierwy, wykonanego przez
Ireneusza Daczkę z Rydzyny. W 1977 roku dokonano dalszych zmian w
kościele: pod stropem założono kompozycję rzedstawiającą Zesłanie Ducha
Świętego, na kasetony sufitowe nałożono plastikowe nakładki. Potem
zlikwidowano dwa filary pod chórem, który wzmocniono tragarzem. Dało to
efekt optyczny poszerzenia nawy kościoła. Następnie zostały założone
kapitele na filary i boazeria.
Dnia 7 lutego 1978 roku odpowiednim pismem Urząd Wojewódzki w Kaliszu,
Wydział do Spraw Wyznań powiadomił Kurię w Gnieźnie, że nie zgłasza
zastrzeżeń przeciw utworzeniu nowej parafii przy kościele Najświętszego
Zbawiciela w Pleszewie. Tak po dziesięciu i pół roku istnienia ośrodka
duszpasterskiego władza świecka zgadza się na utworzenie nowej parafii.
Erekcja nowej parafii nastąpiła dekretem Prymasa Tysiąclecia z dnia 29
marca 1978 roku. Tego też roku władze zgodziły się na procesję Bożego
Ciała, ale tylko przy Placu Wolności.
Największym wydarzeniem religijnym tych 60 lat, które tutaj próbujemy
pokazać, jest Nawiedzenie Matki Bożej w Kopii Jasnogórskiego Obrazu.
Miało ono miejsce od 20 - 21 maja 1979 roku. Parafia na tę uroczystość
przygotowała się wyjątkowo. Kronika Parafialna mówi o wielu etapach
przygotowań. Przygotowania te odbywały się na dwóch płaszczyznach:
duchowej – modlitwa, misje, nawrócenie osobiste oraz materialnej –
rzygotowanie dekoracji dróg na wioskach, ulic w mieście, domów, placu
przed kościołem i kościoła. Trzeba przyznać, że była to wielka
manifestacja wiary i miłości do Matki Bożej Królowej Polski. W latach
1982 - 83 wykonano w kościele prace tynkarskie i blacharskie z blachy
miedzianej. [...]
[Czytaj
więcej]
Ks. Krzysztof Grobelny, 60 lat
katolickiego kościoła pw Najświętszego Zbawiciela.
[w:]
"Rocznik
Pleszewski" 2005, s. 115-121
[Wstecz]
|
