Zastanawiający jest fakt, że Pleszew znany jest archeologom przede wszystkim z odkryć osad i rozległych cmentarzysk ciałopalnych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza (położonych przy ulicach Piaski i Zielona 3), a nie z czasów nam znacznie bliższych związanych z formowaniem się wczesnośredniowiecznego ośrodka miejskiego. Zapewne na

ten niezbyt korzystny stan wiedzy o początkach osadnictwa w okresie kształtowania się państwa pierwszych Piastów wpłynęły niezbyt sprzyjające badaniom terenowym uwarunkowania związane ze współczesną zwartą zabudową miasta, jego funkcjonującym układem komunikacyjnym czy intensywnym wykorzystywaniem obszaru centrum miasta, który

nie można wyłączyć z użytkowania na dłuższy czas, potrzebny na zrealizowanie prac wykopaliskowych. A przecież jest to obszar, gdzie można spodziewać się pod powierzchnią ziemi stosukowo dobrze zachowanych reliktów zabytkowych, pochodzących z czasów intensywnego rozwoju przestrzennego Pleszewa, którego w przeszłości nawiedzały pożary

Są to Ostrzeszów, prawa miejskie otrzymał w tym samym roku co Pleszew, następnie Żnin (1284), Słupca (1290) czy Stawiszyn (1291). Lokacja Pleszewa w odróżnieniu od wielu innych – nieudanych (np. casus Lutyni, Brudzewa) – powiodła się. Ten ośrodek miejski położony w dolinie Neru, na dalekosiężnym szlaku handlowym pełnił w późnym średniowieczu centrum rynku regionalnego, który posiadał ważne przywileje gospodarcze (prawo składu,

przymus drożny, zwolnienia celne), a także instytucje kościelne i sądownicze. O dużych możliwościach finansowych Pleszewa świadczy wystawienie na wojnę pruską w 1458 r. aż 12 zbrojnych, co stawia go obok Kalisza, Koła, Konina czy Pyzdr w grupie najważniejszych miast Wielkopolski (Bogucka M., Samsonowicz H., 1986). W odróżnieniu od wymienionych nie miał jednak murów obronnych, na co wskazują wykopaliska wykonane w 1986 roku

w rejonie ulic Garncarskiej i Kaliskiej. Były to pierwsze i zarazem ostatnie prace wykopaliskowe zlokalizowane w centrum miasta (Pudełko E., 1986). [...]